Doğa sonsuz çeşitliliği ile bizler için hem besin hem de sağlık kaynağıdır. Her gün 50 milyon metrekarelik yaprak yüzeyi, insanlar ve hayvanlar için oksijen ve besin üreten fotosentez mucizesini gerçekleştirirler. Her yıl ürettiğimiz 375 milyar ton besinin en büyük bölümünü, güneş ışınlarının yardımı ile hava ve toprağı birleştiren bitkiler sağlar. Bitkilerin hekimlikte kullanılmalarının tarihi ise çok eskilere dayanır. Hapların, kapsüllerin, fitillerin olmadığı dönemlerde insanlar hastalandıklarında şifalı bitkilerden yararlanırlardı. Bitkilerden elde edilen çaylar, merhemler, özsular, yağlar çeşitli hastalıkların tedavisi için tek seçenekti. Ülkemizde de Anadolu’nun pek çok bölgesinde hâlâ kullanılmakta olan şifalı bitkiler vardır. Günümüzde modern ilaç sanayi bile bu tür bitkilerden ilaç hammaddesi olarak yararlanıyor. Bugün pek çok ülkede soğuk algınlıklarından kalp damar hastalıklarına kadar birçok alanda şifalı bitkilerden yapılma doğal haplar ve şuruplar kullanılıyor.
Fakat bitkilerle yapılacak olan tedavilerde, bu bitkilerin gerektiği biçimde ve dozda kullanılmasına dikkat etmek lazımdır. Çünkü bilinçsizce kulanılan bitkiler şifa yerine zarar da verebilir.
Fakat bitkilerle yapılacak olan tedavilerde, bu bitkilerin gerektiği biçimde ve dozda kullanılmasına dikkat etmek lazımdır. Çünkü bilinçsizce kulanılan bitkiler şifa yerine zarar da verebilir.
Şifalı bitkileri tüketme yolları da çok çeşitlidir. Biz en yaygın yöntemlerden biri olan bitki çayılarına değinmek istiyoruz. Bitki çaylarını birkaç biçimde yapabilirsiniz:
Haşlayarak demleme: Kullanılacak çeşide göre değişen oranlarda taze veya kurutulmuş bitki cam bir kaba veya metal olmayan bir kaba konur. Bunun üzerine kaynamış su dökülür. Taze bitkilerin demlenmesi için bir buçuk, iki dakika beklemek yeterlidir. Çay açık renkli olmalıdır. Kurutulmuş bitkilerin demlenmesi için ise üç veya altı dakika demlenme süresine ihtiyaç vardır.
Soğuk suda yumuşatma: Ebegümeci ve ökse otu gibi bazı bitkiler sıcaklığın etkisi ile şifalı güçlerini yitirebilirler. Bu nedenle onları kaynatmamak lazımdır. Bu tür bitkilerden elde edilen çaylar, soğuk su ile hazırlanır. Belirtilen ölçüde bitki, soğuk suda genellikle de geceleri 8-12 saat bekletilir. Süre dolduktan sonra içilebilecek derecede ısıtılarak, önceden kaynar suyla çalkalanmış bir termosa doldurulur.
Soğuk suda bekletme ve haşlama karışımından oluşan çay türü ise şifalı bitkilerden en iyi yararlanma biçimidir. Bitkiler belirtilmiş su miktarının yarısının içinde gece boyunca bekletilir ve sabahleyin süzülür. Suyu süzülmüş olan bitkiler, belirli su miktarının öbür yarısı ile haşlanır (kaynatılmaz) yeniden süzüldükten sonra soğuk ve sıcak çay karıştırılır. Bu biçimde hazırlanan çaylarla, yalnızca soğuk ve sıcak suda eriyebilen maddeleri kazanabilme olanağına sahip olabliriz.
Soğuk suda bekletme ve haşlama karışımından oluşan çay türü ise şifalı bitkilerden en iyi yararlanma biçimidir. Bitkiler belirtilmiş su miktarının yarısının içinde gece boyunca bekletilir ve sabahleyin süzülür. Suyu süzülmüş olan bitkiler, belirli su miktarının öbür yarısı ile haşlanır (kaynatılmaz) yeniden süzüldükten sonra soğuk ve sıcak çay karıştırılır. Bu biçimde hazırlanan çaylarla, yalnızca soğuk ve sıcak suda eriyebilen maddeleri kazanabilme olanağına sahip olabliriz.
Tentür hazırlamak: Tentürler, 35-40 derece alkol içerikli damıtılmış içkilerin veya aynı derecede etil alkol, kanyak veya elma sirkesi kullanımı ile elde edilir. Bir şişe veya ağzı kapanabilir bir kavanoz, ince kıyılmış bitkilerle gevşekçe doldurulur (Kuru bitkiler için kavanozun 1/5’i, taze bitkiler için kavanozun 2/5’i) üstüne alkol, etil alkol, kanyak veya elma sirkesi eklenir. Sıvı, bitkilerin üstüne çıkmalı ve kavanozun çalkalanmak için bir kısmı boş kalmalıdır. Ağzı iyice kapatılan şişe ve kavanoz, 14 gün güneşte bekletilir ve her gün 2-3 kez çalkalanır. Süre sonunda ince delikli bir süzgeç veya bir tülbentle birkaç kez süzülür ve bitki posasının suyu sıkılır. Bir, iki gün bekledikten sonra, bir kez daha süzülür ve koyu renkli şişelere aktarılır. Elde edilen tentür, serin bir ortamda saklanırsa 2-3 sene kullanılabilir.
Ayak ve el banyoları: Bir avuç dolusu ince kıyılmış taze bitki, 4-5 litre soğuk suya akşamdan eklenir, ertesi gün, elin veya ayağın dayanabileceği kadar ısıtılır ve süzülür. Banyo süresi 20 dakikadır. Banyo suyu, yeniden ısıtılarak iki kere daha kullanılabilir.
Bitki kompresi: Çay süzüldükten sonra arta kalan posalar biraz suyun içinde ısıtılır, arpa unu ile lapa haline getirilir ve bir bezin üstüne yayılarak, sıcak sıcak uygulanır. Kompresin sıcaklığını yitirmemek gerekir. Kompres süresi isteğe göre düzenlenebilir.
Kireçlenme
